De juiste stappen rondom kindveiligheid
Anne-Marie van Wingerden, adviseur Kindveiligheid
Anne-Marie van Wingerden startte in 2016 met een nieuwe functie: adviseur Kindveiligheid. Ze adviseert onze professionals bij vragen over de veiligheid van kinderen.
“Onze uitvoerende professionals dragen primair de verantwoordelijkheid voor het inschatten van de veiligheid van kinderen”, vertelt Anne-Marie. “Wanneer een van hen zich zorgen maakt over het welzijn van een kind, moet helder zijn welke stappen ondernomen kunnen worden en wat de juiste routes zijn. Als adviseur Kindveiligheid heb ik dan een coördinerende, ondersteunende, signalerende en adviserende rol. ” Als de situatie daar om vraagt kan Anne-Marie opschalen naar ons bestuur, en via hen verder als dat nodig is.
Aanvullend advies
“De bestaande omgeving en structuren zijn gewijzigd sinds de invoering van het nieuwe jeugdstelsel”, vervolgt Anne-Marie. “Sindsdien kunnen zich situaties voordoen waarbij intern aanvullend advies nodig is, om te voorkomen dat een professional handelingsverlegen raakt. Die expertise is belegd in mijn nieuwe functie.”
Stevig netwerk
Naast haar interne rol, vertegenwoordigt Anne-Marie onze organisatie in de veiligheidsketen: “Als partner nemen wij actief deel, om zo samen met de gemeenten en ketenpartners te komen tot afspraken en een sluitende aanpak. Rondom de veiligheid van kinderen is een stevig netwerk tenslotte belangrijk.”
Jeugdverpleegkunde nieuwe stijl
Ellen Lindhout, jeugdverpleegkundige
Door de inhoudelijke kennis van onze professionals te vergroten, verbetert de kwaliteit van onze contacten met ouders, verzorgers, kinderen en partners. In 2016 volgde de eerste groep van 20 jeugdverpleegkundigen de opleiding Jeugdverpleegkunde nieuwe stijl. Ellen Lindhout was een van hen.
De rol van de jeugdverpleegkundige binnen de jeugdgezondheidszorg verandert. De hbo+ incompanyleergang Jeugdverpleegkunde nieuwe stijl, waarvoor we samenwerken met Avans+, speelt hierop in.
“De leergang heeft me verrijkt!”
Verdieping
“Met theorie, praktijk, reflectie, tentamens en opdrachten stond ik het afgelopen jaar bewust stil bij mijn eigen vak”, vertelt Ellen. “De leergang legt een gedegen theoretische basis. Het zorgt voor verdieping, doordat je verder kijkt dan je neus lang is. Ook heel waardevol: je leert waar je als jeugdverpleegkundige je kennis vandaan kunt halen, waar je moet zoeken als je ergens meer gerichte informatie over wilt. De leergang heeft me verrijkt!”
Deskundigheid
Onze medewerkers kunnen cursussen en opleidingen doen om hun deskundigheid te bevorderen. Zo volgen beginnende JGZ-artsen een speciale introductiecursus, kunnen artsen een vervolgopleiding doen en zorgt een jaarlijkse interne trainingsdag voor inhoudelijke kennisvergroting van alle professionals binnen het primaire proces.
Weigeraars en twijfelaars
Inge Moorman, stafarts
Inge Moorman houdt als stafarts de ontwikkelingen rondom vaccineren nauwlettend in de gaten. Zorgwekkend vindt zij wat zij zag in 2016. “Er komen steeds meer weigeraars en twijfelaars.”
Het Rijksvaccinatieprogramma beschermt tegen 12 ernstige infectieziekten waaraan in Nederland vroeger veel kinderen doodgingen of iets aan overhielden. Vaccineren van zoveel mogelijk kinderen blijft nodig. Zo voorkomen we dat ze ziek worden en dat de ziektes verspreid kunnen worden. Het zorgt ook voor bescherming van de kinderen die (nog) niet zijn gevaccineerd.
Wantrouwen
“Ouders maken zelf de keuze of zij hun kind wel of niet laten vaccineren”, vertelt Inge. “Wij kunnen hierover voorlichten, adviseren en begeleiden. Over de ziektes waartegen wij vaccineren, de vaccins, de werking en de bijwerkingen gaan wij graag met ouders en kinderen in gesprek. Maar met een deel van de ouders is dat gesprek niet meer mogelijk: deze weigeraars en twijfelaars zitten zo vol wantrouwen. Maar met een deel van de ouders is geen gesprek meer mogelijk: deze weigeraars en twijfelaars zitten zo vol wantrouwen, dat ze geen vertrouwen in ons hebben en niet met ons in gesprek willen. “Ik vind dit een zorgelijke ontwikkeling die zorgt voor onmacht bij onze professionals.”
“Ouders maken zelf de keuze of zij hun kind wel of niet laten vaccineren.''
Tegengeluiden
“Toch zie ik ook een positieve beweging”, vervolgt Inge. “Steeds meer mensen laten tegengeluiden horen. De reacties komen uit allerlei verschillende hoeken, niet alleen van professionals uit de gezondheidszorg. Zo schreef journalist Anke Laterveer een mooi blog waarin ze een vergelijking maakt tussen vaccineren en vliegtuigonderhoud. Het gaat over vaccineren, maar eigenlijk over vertrouwen hebben in professionals. Dat is mooi, want zonder vertrouwen komen we nergens!”
Zelf schreef Inge, samen met eindredacteur Ilse Geverink, een blog over vertrouwen, intolerantie, serieus nemen, weloverwogen keuzes maken en vaccineren: Pietje Prik.
Samenwerken met scholen
Debby Wernke, directeur basisschool De Botter in Ridderkerk
Wij vinden het belangrijk om samen te werken met alle scholen in ons werkgebied. Leerkrachten zien kinderen elke schooldag en hebben daarom een signalerende rol voor de jeugdgezondheidszorg. Debby Wernke, directeur van openbare basisschool De Botter in Ridderkerk, vertelt hoe zij de samenwerking met ons ervaart.
“De jeugdverpleegkundige kan aansluiten bij ons schoolondersteuningsteam”, vertelt Debby. “Ook kunnen wij contact opnemen met het CJG wanneer wij merken dat een leerling bijvoorbeeld logopedische problemen heeft of motorisch afwijkt van zijn klasgenoten. Het is fijn om van een professional uit de gezondheidszorg te horen of onze signalen juist zijn en vervolgens samen te kijken hoe een kind, als het nodig is, extra ondersteund kan worden. Daarnaast verwijzen wij ouders naar het opvoedpunt en attenderen wij op het CJG-aanbod voor kinderen.”
“Voor ons is het prettig om te weten dat we bij het CJG terechtkunnen.”
Terugkerende ontmoetingen
Naast een jaarlijks overleg met de kleuterleerkrachten over de leerlingen in groep 2, bezoekt de vaste jeugdverpleegkundige ook alle kinderen uit groep 7. “In een ruimte bij ons op school ontmoet ze de kinderen en hun ouders. De kinderen worden gemeten en gewogen. Als ouders daarmee akkoord zijn, bespreekt ze de resultaten met de leerkracht. Zowel de bezoeken in groep 2 als 7 ervaren wij positief.”
Goede voorlichting
“Drie keer peer jaar organiseren wij een koffieochtend voor ouders”, vertelt de directeur tot slot. “In 2016 vroegen ouders ons het thema gezonde voeding te behandelen. Wij hebben toen jeugdverpleegkundige Ina Verhoef benaderd. Ze gaf een heel goede voorlichting. Voor ons is het erg prettig om te weten dat we met dit soort vraagstukken bij het CJG terechtkunnen.”
Onderkennen, begrijpen en meedenken
Kees Dijkman, wethouder gemeente Nissewaard
Preventieve jeugdgezondheidszorg is voor de gemeente Nissewaard van groot belang. Wethouder Kees Dijkman hecht dan ook veel waarde aan de samenwerking met onze organisatie.
Als zogeheten nadeelgemeente, een gemeente die minder geld krijgt van de rijksoverheid, staat Nissewaard voor grote opgaven. Want waar minder geld te besteden is, moeten nog scherpere keuzes worden gemaakt. “Binnen de transformatie van de jeugdzorg zoeken wij daarom naar innovatieve manieren van werken”, vertelt de wethouder. “We moeten nu aan de slag, in een sneller tempo dan veel andere gemeenten. Daarvoor hebben we goede partners nodig die dat onderkennen, begrijpen en die meedenken.”
Signaleren
“Zowel bestuurlijk als inhoudelijk zie ik dat CJG Rijnmond onze opgave begrijpt”, vervolgt de wethouder. “Dat vind ik prettig, want de preventieve kant van jeugdgezondheidszorg is voor onze gemeente van groot belang. Het CJG heeft in een vroeg stadium een signalerende functie; gaat in een gezin iets verkeerd, dan is deze rol essentieel om snel tot een goede aanpak te komen.”
“Maatwerk vind ik een belangrijk uitgangspunt: wat een gezin nodig heeft, daar gaat het om.”
Maatwerk
De wethouder ziet onze organisatie als expert binnen de jeugdgezondheidszorg. “En vanuit die functie wil ik graag dat het CJG meedenkt over wat goed gaat en wat beter kan. Welke innovatieve stappen kunnen we, binnen de wettelijke kaders, zetten in de transformatie? Maatwerk vind ik daarbij een belangrijk uitgangspunt: wat een gezin nodig heeft, daar gaat het om.”
Gezinsgericht consult nieuwkomers
Wendy Kanis, jeugdverpleegkundige
Alle jeugdigen tot 18 jaar die vanuit het buitenland in ons werkgebied komen wonen, krijgen zorg van ons aangeboden. Hoe dat gebeurt, verschilt per leeftijdsgroep. Jeugdverpleegkundigen Wendy Kanis en Simone Runge schreven hierover een veranderplan. Wendy vertelt erover.
Het consult aan iedereen tot 18 jaar, uit het buitenland en zonder jeugdgezondheidszorgdossier, bieden we aan om vroegtijdig (lichamelijke) ontwikkelingsstoornissen, psychosociale problematiek, gezondheidsbedreigende factoren en opvoedproblemen te kunnen signaleren. Waar nodig leiden we toe naar passende zorg- of hulpverlening.
Eén gezin, meerdere contactmomenten
“De manier waarop we met de nieuwkomers in contact komen verschilt per leeftijdsgroep”, vertelt Wendy. “In gezinnen met meerdere kinderen komt het voor dat de jongste thuis wordt bezocht, het middelste kind een uitnodiging ontvangt voor een consult op het CJG en de oudste terecht kan bij de jeugdverpleegkundige op de middelbare school. Dat schept onduidelijkheid en verhoogt de no-show.”
“Blijkt uit de evaluatie dat deze nieuwe werkwijze zijn vruchten afwerpt, dan zal het in alle gemeenten worden doorgevoerd.”
Eén gezin, één intake
Samen met haar collega jeugdverpleegkundige Simone Runge schreef Wendy, voor hun opleiding Jeugdverpleegkundige nieuwe stijl, een verbeterplan. Ze stellen erin voor de werkwijze te veranderen in één huisbezoek met een gezinsgerichte intake. Wendy: “Inmiddels heeft ook een projectgroep zich hierover gebogen en draait sinds de zomer van 2016 een pilot in de gemeente Ridderkerk. Blijkt uit de evaluatie dat deze nieuwe werkwijze zijn vruchten afwerpt, dan zal het in alle gemeenten worden doorgevoerd.”
Verandering en onzekerheid
Corine van der Sluijs, sectorhoofd Jeugd en Gezin
Een bewogen jaar, dat was 2016 voor de sector Jeugd en Gezin (J&G). Er werd besloten dat de wijkteams in Rotterdam integraal aangestuurd gaan worden door de gemeente. Ook werd een besluit genomen over de doorontwikkeling van het Consultatie- en Diagnoseteam (CDT). Bovendien startten de gesprekken over de toekomstige positionering en het takenpakket van het Kennis- en Servicecentrum Diagnostiek (KSCD).
“Voor ons was het een jaar vol verandering en onzekerheid”, blikt sectorhoofd Corine van der Sluijs terug. “De (door)ontwikkeling van de gemeentelijke visie op haar taakuitvoering in het kader van de Jeugdwet brengt ook voor ons met zich mee dat wij onze positie daarbinnen willen herijken. Zo viel het besluit de aansturing van de wijkteams over te dragen aan de gemeente Rotterdam. Dat betekent dat we daar de samenwerking rondom jeugd op een andere manier moeten organiseren. Wij weten veel over alle kinderen en gezinnen in de Rotterdamse wijken en het is daarom belangrijk dat we elkaar blijven vinden. Alleen dan kunnen we tijdig signaleren en samen zoeken naar de best passende hulp.”
Van CDT naar onderzoeksteam
Ook het CDT, dat de medewerkers van lokale (wijk)teams in de regio Rotterdam-Rijnmond ondersteunt door het coördineren van consultatie en diagnostiek, zette een verandering in. “Het aanbod is vanaf mei 2017 meer aangepast op de lokale vraag. De consultatiefunctie is vanaf dan rechtstreeks aan de wijkteams verbonden”, vertelt Corine. “Daarnaast komt er een (mobiel) onderzoeksteam voor diagnostisch onderzoek. Zo weten wijkteams dat zij bij complexe opvoed- en opgroeiproblemen altijd kunnen rekenen op de verschillende experts, zoals een gedragswetenschapper en een GZ-psycholoog.”
Toename complexe diagnostiek
Onderdeel van J&G is ook het KSCD. Dit centrum verricht onder meer, in opdracht van Jeugdbescherming Rotterdam Rijnmond (JBRR), onafhankelijk diagnostisch onderzoek. “Sinds de zomer van 2016 spreken we met JBRR en de gemeenten over de toekomstige positionering en het takenpakket van het KSCD”, zegt Corine. “Ook werken we samen met JBRR om het proces van aanmelden en onderzoek te verbeteren, onder andere naar aanleiding van de ontwikkelingen in 2016: de vragen aan het KSCD namen sterk toe in aantal en complexiteit, en de onderzoeken zijn steeds complexer, intensiever en duren langer.”
Het is belangrijk in te zetten op vroegsignalering. Zo kan de juiste hulpverlening voor een gezin worden ingezet voordat problemen verergeren en zware hulp nodig is. Corine: “Ook vanuit deze rol is samenwerking met de wijkteams in ons werkgebied van groot belang!”
Ruim 130.000 telefoongesprekken in 1 jaar
Daniëlle Pinas, coördinator Info & Advies
Bij onze afdeling Info & Advies kunnen alle ouders, verzorgers, jeugdigen en professionals telefonisch of per e-mail terecht met vragen over opvoeden, opgroeien en gezondheid. Daarnaast zorgen de professionals voor het eerste contact tussen Rotterdammers en de wijkteams en kunnen zij andere, Rotterdamse, professionals de weg wijzen binnen het nieuwe jeugdstelsel.
“In 2016 handelden wij ruim 130.000 telefoongesprekken af en beantwoordden we een groot aantal mails”, vertelt Daniëlle Pinas. Daniëlle werkt als coördinator bij de afdeling Info & Advies. Samen met haar 14 collega’s, de zogenoemde 1e lijn, beantwoordt zij alle telefoontjes die bij ons binnenkomen. Daniëlle: “Het afgelopen jaar gingen de meeste gesprekken over het wijzigen van een afspraak, maar we behandelen ook inhoudelijke vragen en verwerken voor een aantal gemeenten de geboortemeldingen.”
Medische vragen
Naast de 1e lijnmedewerkers werken bij Info & Advies 6 jeugdverpleegkundigen. Alle medische vragen die bij het team binnenkomen gaan naar een van hen. “Zij bieden dan een telefonisch consult”, vertelt Danielle. “Bijvoorbeeld over voedingsschema’s, obstipatie of mogelijke reacties na een vaccinatie.”
Jeugdhulpvragen
Voor de gemeente Rotterdam beantwoorden de jeugdverpleegkundigen daarnaast jeugdhulpvragen en kunnen zij andere professionals wegwijs maken binnen het nieuwe jeugdstelsel. “Hebben inwoners van Rotterdam een vraag over bijvoorbeeld het persoonsgebonden budget (PGB), vervoer of de geestelijke gezondheidszorg (GGZ), dan zorgen mijn collega’s ervoor dat zij op de juiste plek terechtkomen”, vertelt Daniëlle. “Dat kan binnen onze organisatie zijn, maar ook bij de Vraagwijzer of het wijkteam. Naar het wijkteam leidden we het afgelopen jaar 154 keer toe. Rotterdammers weten ons ook hiervoor steeds beter te vinden!”
